Konferencija Beograd

Učešće na Drugoj međunarodnoj konferenciji “Gubici vode u sistemu javnog vodosnabdijevanja”

Druga konferencija o gubicima vode

Savez inžinjera i tehničara Srbije je sredinom juna organizovao Drugu naučnu međunarodnu konferenciju na temu “Gubici vode u sistemu javnog vodosnabdijevanja”. Kao suorganizatori konferencije bili su i Gađevinski fakultet Univerziteta u Beogradu, Institut za vodoprivredu “Jaroslav Čarni”, Inžinjerska akademija Srbije, te vodovodna preduzeća “Vodovod i kanalizacija” Kragujevac i Novi Sad, a pod pokroviteljstvom Ministarstva nauke, tehnološkog razvoja i inovacija Republike Srbije.

NMAqua srebrni sponzor

S obzirom da smo kao i prošle godine dobili poziv da uzmemo učešće u radu Konferencije, ove godine smo odlučili da se u svojstvu SREBRNOG SPONZORA predstavimo i prezentujemo dio aktivnosti i ostvarenih rezultata na polju komunalne hidrotehnike. Kako je osnovni cilj Konferencije bio promocija i publikovanje rezultata naučnog rada, istraživanja i stručnog rada, kao i razmjena iskustava i ideja stručnjaka iz ove oblasti, firma “NMAqua” se predstavila sa do sada završenim projektima i aktivnostima, sa posebnim akcentom na izradu softvera AquaWeb za izvještavanje, analizu i monitoring, te praćenje stanja tehničkih gubitaka u pojedinim zonama ili na cijeloj vodovodnoj mreži.

Prezentacija rada NMAqua na Konferenciji

Nakon prezentacije naših aktivnosti i postignutih rezultata tokom više od dvadeset pet godina rada na projektima mjerenja, analize i istraživanja gubitaka na vodovodnim sistemima i smanjenju neprihodovane vode, ostvarili smo niz kontakata sa eminentnim stručnjacima iz ove oblasti kao i interesovanje pojedinih predstavnika vodovodnih preduzeća. Razmijenili smo dosadašnja iskustva i ostvarene rezultate koje smo postigli u radu, te razgovrali sa predstavnicima nekoliko vodovodnih preduzeća koji se susreću sa problemima i koji imaju potrebu angažmana stručnjaka koji se bave mjerenjima i smanjenjem neprihodovane vode.

Prezentacija programa

Nakon razmjene informacija i kontakata, našim potencijalnim budućim poslovnim partnerima smo  uručili brošure o radu naše firme, kao i brošure o AquaWeb programu, te o uslugama i mogućnostima QGIS sotvera.

Na Drugoj naučnoj međunarodnoj konferenciji u Beogradu učešće je uzelo 110 stručnjaka iz Republike Srbije i inostranstva, zaposlenih na fakultetima, institutima, u javno komunalnim preduzećima i firmama koje se bave proizvodnjom i distribucijom opreme i softvera, koji su namenjeni za detektovanje gubitaka u sistemu vodosnabdevanja.

Radni dio Konferencije propratila je i izložba, na kojoj je uzelo učešće deset izlagača, firmi iz Republike Srbije i inostranstva, koje se bave proizvodnjom i distribucijom opreme i softvera za detekciju gubitaka, među kojima je bila i naša firma “NMAqua” Banja Luka.

Sa pozitivnim utiscima smo završili učešće na Drugoj naučnoj međunarodnoj konferenciji u Beogradu i okrenuli se pripremi i učešću na Prvoj stručnoj konferenciji u BiH „Gubici vode u vodovodnim sistemima“ koja će se održati 19. i 20. septembra 2024. godine u Sarajevu.

https://gubicivodeuvodovodnimsistemima.info/

Regionalna deponija Živinice

Detekcija gubitaka vode na hidrantskoj mreži na sanitarnoj deponiji za regiju Živinice

Detekcija gubitaka na hidrantskoj mreži

Na osnovu Ponude NMAqua s.p. kao i Narudžbenice Strabag d.o.o Sarajevo o detekciji gubitaka na hidrantskoj mreži Regionalne sanitarne deponije za regiju Živinice „Separacija 1“, „NMAqua“ s.p. je 02.03.2024. godine izvršila usluge definisane predmetnim ugovorom.

Nakon što su nam dostavljeni Tehnički izvještaj „Projekat izvedenog stanja regionalne sanitarne deponije komunalnog otpada „Separacija 1“, kao i Situacija vodosnabdijevanja – izvedeno stanje za deponiju, izvršili smo pripremu i plan za detekciju gubitka na hidrantskoj mreži. Na osnovu dostavljenih dokumenata posao pregleda, kontrole i ispitivanja i lociranja mjesta kvarova je bilo potrebno obaviti na hidrantskoj instalaciji u dužini 971 m. Na navedenom mreži se nalazi 11 nadzemnih hidranata sa zasunima sa prirubnicom i naglavkom sa teleskopskim vretenom i uličnom kapom, te tri hidranta u objektima

Dolaskom na teren i puštanjem u rad pumpnog postojenja konstatovali smo da je režim pumpi zadan opsegom minimalnog pritiska od 6,00 bar-a, kada se pumpa pokreće, pa do maksimalnog od 7,00 bar-a kada se pumpa zaustavlja

Hidrantska mreža je kompletna bila pod režimom rada i pritiskom vode, tako da smo na osnovu podataka iz projekta, postavili tri logera pritiska za lakšu kontrolu pi manipulaciji i odvajanju pojedinih dijelova mreže.

Sve navedeno je rađenu u cilju što preciznijeg detektovanja dijela mreže na kojoj postoji problem odnosno pad pritiska. Praćenjem pritiska na kontrolnoj ploči u pumpnoj stanici smo evidentirali prije početka bilo kakvih radova da pritisak na hidrantskoj mreži konstantno varira i da je u trendu kontinuiranog opadanja. Omjer pada pritiska je bio takav da se pad vrijednosti od 0,3 bar-a dešavao u vremenskom intervalu od oko 30 min.

Na osnovu ovih opažanja konstatovali smo da se radi o kvaru veoma malog inteziteta isticanja i samim tim veoma teško za identifikovanje.

Hidrantska mreža
Mjerenje pritiska na hidrantu

Nakon rezultata trenutno izmjerenih pritisaka na tri hidranta, zaključili smo da je potrebno prvo izvršiti zatvaranje ventila u šahtu kod protivpožarne pumpne stanice, dakle za dio hidrantske mreže na kojoj postoji nekontrolisano isticanje, što dovodi do pada pritiska na cijeloj mreži.

Eko deonija
Detekcija Geofonom

Pristupili smo preslušavanju dijela hidrantske mreže akustičnim detektorom zvuka- geofonom, koja je prostorno locirana većim dijelom pod betonskom podlogom, kao i jedan dio pod travnatom površinom.

Izdvojeni povišen šum koji je ukazivao na postojanje kvara se javio u neposrednoj blizini nadzemnog hidranta VH-2. Detaljnijim preslušavanjem smo konstatovali da je kvar u reonu oko navedenog hidranta ili direktno na njemu. Izvršili smo zatvaranje predventila na hidrantu pri čemu je došlo do prestanka šuma i pada pritiska na hidrantskoj mreži.

Sa ovim mjerenjem odnosno kontrolom smo zaključili i potvrdili da je kvar lociran i da je potrebno izvršiti popravku na hidrantu VH-2, odnosno u podzemnom dijelu na jednom od spojeva kod hidranta.

Nakon što je izvršeno otkopavanje i pronađeni kvar popravljen, na spoju hidranta i cjevovoda, stanje se normalizovalo, odnosno došlo je do stabilizacije pritiska u hidrantskoj mreži, čime su nakon tehničkog prijema, stvoreni svi preduslovi za početak rada ove veoma važne Regionalne deponije smeća koja pokriva područje tri opštine Živinica, Banovića i Kladnja.

Lociranje kvara geofonom
Opsitan Trebinje

Prezentacija QGIS baze podataka Grada Trebinje

Na osnovu  Ugovora između Grada Trebinje i NMAqua Banja Luka, naš tim je u veoma kratkom roku izvršio formiranje baza podataka za potrebe Odjeljenja za komunalno-inspekcijske poslove, Grada Trebinja, za čije korištenje i interpretaciju je korišten Free and open-source software (FOOS) Quantum GIS-a (QGIS).

Posao je završen u roku iako su se tokom rada na formiranju baza podataka javile  dodatne potrebe, odnosno zahtjevi korisnika su prošireni van ugovorenih poslova i što je sve uspješno implementirano.

Dakle nakon implementacije poslova u sklopu kojih je vršena i obuka zaposlenih u Odjeljenju za komunalno-inspekcijske poslove Grada Trebinja praktično je izvršena i prezentacija svega urađenog u Quantum GIS programu

QGIS prezentacija
Baze prezentacija
Nacelnik odjeljenja

U toku realizacije izvršene su sledeće usluge i formirane baze podataka:

– Javna rasvjeta- o: stubovima javne rasvjete, svjetiljkama, mjernim zonama, trafo stanicama, evidenciji potrošnje električne energije, evidenciji utrošenih novčanih iznosa električne energije;

– Urbanizam – Unutar baze se nalaze: regulacione zone, adresni registar, prikaz objekata, plan parcelacije, katastarske opštine, baza podataka za UT uslove i lokacijske uslove;

– Oborinski sistem – baza podataka sadrži: slivničke rešetke, slivnike, poklopce oborinske kanalizacije, oborinske kanale;

– Dopunske baze podataka: kugle-žardinjere-rampe, kontejnere, kante, klupe, igrališta, održavanje gradske čistoće;

– Saobraćaj –  baza sadrži podatke o: saobraćajnim znakovima, saobraćajnim stubovima, strategiji razvoja saobraćaja, ležećim policajcima;

– Zelenilo: kreirane baze podataka za javne zelene površine, vegetaciju i održavanje javnih površina i vegetacije;

– Zajednice etažnih vlasnika –  prema dostupnim podacima kreirana baza koja sadrži lokacije ZEV-ova sa pripadajućim podacima, kreirana baza podataka  stanara ZEV-ova;

– Komunalne takse i naknade –  kreirana baza o lokacijama izdatih rješenja komunalne naknade, rješenjima o komunalnoj taksi;

– Zakupci- kreirana baza podataka o zakupcima;

– Pomoćni slojevi – u bazu učitani podaci o naseljima, mjesnim zajednicama i putevima na području Grada Trebinje.

Gradonacelnik Trebinja
Gradonačelnik Mirko Ćurić

Prezentaciji završenog dijela posla „Formiranje baza podataka“ u QGIS-u je pored svih načelnika odjeljenja i njihovih pomoćnika u gradskoj upravi, prisustvovao i gradonačelnik Grada Trebinje gospodin Mirko Ćurić.

Obraćajući se nakon prezentacije gospodin Ćurić je istakao da će sagledavajući prezentaciju, ovaj program koji je još i besplatan pružiti dugoročno olakšanje rada svim zaposlenim u gradskoj upravi. „Potrebno je da se  gradska uprava gleda i funkcioniše kao jedno tijelo i to se može uraditi upravo na način uvezivanja baza podataka kako je prezentovano od strane stručnog tima „NMAqua“ iz Banja Luke, kao i zaposlenih u našem odjeljenju, a koji su uložili ogroman trud i energiju da bi smo dobili ovako odličan rezultat i mogućnodt lakšeg, preciznijeg i pravovremnog djelovanja“, rekao je gradonačelnik Ćurić. Naglasio je takođe da „posao još nije završen, jer se očekuje učešće i drugih odjeljenja i nastavak saradnje u poslu koji značajno više vrijedi“, te da se nada da će nakon kompletne implementacije programa pored Grada Trebinje i ostale lokalne zajednice shvatiti važnost i potrebu za realizacijom istog.

Razvoj QGIS

Dio započetog posla u Odjeljenju za komunalno-inspekcijske poslove, Grada Trebinja, naš tim će nastaviti i tokom 2024, godine uz najavu potrebe proširenja posla i za ostala odjeljenja gradske uprave.

A1 autoput

Inspekcija cjevovoda na autoputu A1 Sarajevo-Mostar

ISTRAŽIVANJE GUBITKA NA PROTIVPOŽARNOJ MREŽI

Ugovorom o poslovno-tehničkoj saradnji između NMAqua sp Banja Luka i Hydra d.o.o Sarajevo , u toku novembra je izvršeno ispitivanje kvara na vodovodnoj mreži za protupožarnu zaštitu. Nakon utvrđenog gubitka na cjevovodu za protivpožarnu zaštitu na dijelu autoputa A1 Sarajevo – Mostar, angažovani smo od strane naših poslovnih partnera da izvršimo pregled, inspekciju i pokušamo naći problem. 

Radilo se o dionici cjevovoda 110mm u dužini od oko 600m, gdje je manipulacijom sektorskih zatvarača utvrđeno da postoji gubitak. Za ovaj posao nam je od opreme bilo neophodno da imamo ultrazvučni mjerač protoka i akustični detektor zvuka – geofon.

Nakon što smo u cjevovod, koji je bio zatvoren, pustili vodu preko redukcionog ventila, dobili smo pritisak koji je bio zadovoljavajući za rad sa geofonom. Upoznati smo od strane kolega koji su izvršili prethodno pripremu u smislu određivanja dijela cjevovoda na kojem postoji veliki gubitak, da puštanjem tog dijela mreže, rezervoar se veoma brzo isprazni.

A1 autoput
A1 AUTOPUT SARAJEVO MOSTAR

Zbog svega navedenog bilo nam je bitno da inspekciju i istraživanje gubitaka obavimo u što kraćem roku.

Kako bi smo dobili što precizniju sliku stanja i suzili krug na što manje rastojanje, vršili smo prvo mjerenje protoka ultrazvučnim mjeračem protoka na nekoliko mjernih mjesta duž navedene dionice od 600 mm.

Kada smo utvrdili približno mjesto mogućeg nekontrolisanog isticanja, jer smo na mjeraču protoka dobli podatak o veličini isticanja od oko 18,00 m³/h, izvršili smo preslušavanje tog dijela cjevovoda.

Specifičnost je bila u tome što se dobar dio dionice za koji smo pretpostavili da postoji isticanje cjevovoda pružao ispod vijadukta pored kojeg je prolazila cesta za jedan dio naselja. Kontrolom šumova na cjevovodu sa akustičnim detektorom smo ustanovili veoma slab šum i malu vibraciju na mostu u dužini od oko desetak metara.

Mjerenje protoka
Ultrazvučni mjerač AQF 2000
ULTRAZVUČNI MJERAČ PROTOKA AQF 2000

S obzirom na položaj kvara bilo je jasno da se mora izvršiti vizuelni pregled cijevi koja je bila postavljena na nosačima za konstrukciju sa donje strane mosta, jer bi se isticanje vode moralo biti vidljivo.

Vizuelnom kontrolom smo u obilasku utvrdili da se radi o isticanju iz cijevi profila 50mm, a koji je služio kao zimski ispust za pražnjeje cjevovoda hidrantske protivpožarne zaštite. Došlo je do pucanja kugla ventila od 2” na završetku cijevi i samim tim i nekontrolisanog isticanja, a koje je zbog položaja uz sami betonski stub mosta bilo teško uočiti sa veće distance.

Lociran kvar

S obzirom na okolnosti da smo morali brzo reagovati zbog vremenskog ograničenja i pražnjenja rezervoara, iza nas je bio još jedan veoma uspješno završen posao.

Quantum GIS Trebinje

Implementacija QGIS programa u Odjeljenju za komunalno-inspekcijske poslove Grada Trebinje

Formiranje baze podataka pomoću alata QGIS

Prema uslovima navedenim u Projektnom zadatku u Ugovoru između Grada Trebinje i NMAqua Banja Luka, naš programer je bio dužan da formira bazu podataka za potrebe Odjeljenja za komunalno-inspekcijske poslove, Grada Trebinja, za čije korištenje i interpretaciju je planirana upotreba Quantum GIS-a (QGIS).

Dakle, Odjeljenje za komunalno-inspekcijske poslove Grada Trebinja je imalo potrebu za nekim alatom koji će da omogući funkcionalnije čuvanje podataka, uvid u postojeća stanja infrastrukture kao i sagledavanje budućih potreba grada

Tim NMAqua je uložio napore u to da im pruži funkcionalno rješenje koje će da upravlja podacima o :

  1. Gradskim i prigradskim saobraćajnicama i saobraćanoj signalizaciji
  2. Javnoj rasvjeti
  3. Oborinski sistem i održavanje javnih površina
  4. Gradskom zelenilu (parkovi, drvoredi, zelene površine)
  5. Igralištima u nadležnostima grada
  6. Mobilijar infrastrukture grada (klupe, kante za otpad; betonske kugle, žardinjere, rampe)
  7. Zajednicama etažnih vlasnika
  8. Adresnom registru grada
  9. Rješenjima urbanističko-tehničkih uslova i lokacijskih uslova
  10. Rješenjima o komunalnoj naknadi
  11. Rješenjima o komunalnim taksama.

Digitalizacija dostupnih podataka

Kao podloge za rad u QGIS-u programer je koristio Google satelitske  podloge, kao i rasterizovane prikaze dostavljenih dwg crteža iz vlastite produkcije, te pdf skice koje su dostupne unutar dostavljene studije i strategije.

Iz dostupne dokumentacije, Tim NMAqua je pristupio digitalizaciji dostupnih podataka, obradi i migraciji istih u bazu podataka na PostgreSQL server Gradske uprave Grada Trebinje, sa konstrukcijama baza podataka i šemama tabela podataka za svaku ponaosob navedenu oblast iz nadležnosti Odjeljenja za komunalno-inspekcijske poslove.

 

QGIS konekcija na PostgreSQL server

PostgreSQL server

Predmetna baza podataka je prvobitno kreirana na lokalnom računaru unutar QGIS okruženja, nakon čega je programer izvršio instalaciju PostgreSQL na računaru u sklopu Odjeljenja za komunalno-inspekcijske poslove.

Migracija baze na PostgreSQL bazu je izvršena pomoću programa PG Admin 4, koja služi za upravljanje PostgreSQL serverom

Unutar PostgreSQL servera, kreirani su nalozi i lozinke za različite operatere i korisnike baze podataka, sa prvenstvenim ciljem ograničavanja slučajnog gubitka podataka prilikom pregleda od strane više korisnika.

MZ Trebinje
PRIKAZ MZ GRADA TREBINJE
Upravljanje PST
Alat za upravljanje PostgreSQL serverom

Osoba koja je određena za administratora baze ima sva ovlaštenja rada unutar nje (čitanje podataka, ispravka, dopuna i brisanje).

Ostali nalozi imaju ograničenja rada u bazi, shodno njihovim radnim ulogama, hijerarhiji podataka.

U svim tabelama je uvršteno čuvanje podataka o unosu i ispravci podataka unutar baze.

Naselja
PRIKAZ NASELJA
Rasvjeta
PRIKAZ JAVNE RASVJETE
PRIKAZ SAOBRAĆAJA

Pored već navedenih radova na PostgreSQL bazi, programer i NMAqua tim je pripremio projekte namijenjenje za rad u Android aplikaciji QField, koja predstavlja dodatak QGIS aplikacije na android operativnim sistemima. Navedena aplikacija predviđena za terenski rad, provjere i prikupljanja podataka. QField projetki su kreirani za šeme „Rasvjeta“, „Saobraćaj“ i „Oborinska“, te su dostavljene krajnjim korisnicima na dalji rad

Street
ULICE PO STRATEGIJI RAZVOJA
Kontejneri
LOKACIJE KONTEJNERA
Oborinska
ŠAHTOVI ATMOSFERSKE KANALIZACIJE
Regulacioni
REGULACIONE ZONE
Kanalizacija Gradiska

Trasiranje podzemnih elektro i telefonskih kablova

REKONSTRUKCIJA KANALIZACIONE MREŽE

Za potrebe realizacije projekta rekonstrukcije kanalizacione mreže u Gradišci, a kojim upravlja KP „Vodovod“ a.d. Gradiška izvršili smo istraživanje podzemnih instalacija na 22 lokacije.

Istraživanje odnosno detekciju podzemne elektro i telekomunikacione instalacije smo vršili na dijelu puta od Nove Topole prema Aleksandrovcu, kao i u kraku prema naselju Romanovcima, Mašićima, Vilusima, te Krajišnik i Trošelji.

El kablovi trasa
Tel kablovi
Trasa podzemne instalacije



Identifikovani su položaji navedene podzemne instalacije, registrovani sa geomap pozicijama, te fotografski snimljeni.

Iskontrolisane su sve pozicije na kojima će se u narednom periodu raditi istražne bušotine za kanalizacione prepumpne stanice.

Iistraživanje podzemne instalacije na ovom dijelu je vršeno u ukupnoj dužini od oko 3 km.

 

Istrazivanje
Gacko

Idejno rješenje sanacije, rekonstrukcije i razvoja vodovodnog sistema Gacko

RJEŠAVANJE VODOSNABDIJEVANJA OPŠTINE GACKO

Opština Gacko je u cilju rješavanja vodosnabdijevanja stanovništva ove opštine raspisala tender za “Idejno rješenje sanacije, rekonstrukcije i razvoja vodovodnog sistema Gacko”.

Za potrebe ovog projekta angažovani smo od strane nosioca poslova “CPK” Banja Luka projektnim zadatkom “Mjerenje protoka ultrazvučnim prenosnim mjeračima protoka i mjerenje pritiska digitalnim prenosnim logerima na cjevovodima kojim upravlja JP “Vodovod” a.d. Gacko”

Dakle bilo je potrebno da izvršimo mjerenja bilansa, odnosno količina vode na vodovodnom sistemu kojim upravlja “Vodovod” a.d. Gacko, a čija ukupna dužina distributivne mreže iznosi oko 112 km.

Mjerenje protoka
Priprema mjernog mjesta
Mjerenje u rezervoaru
Podešavanje parametara mjerenja

Priprema za mjerenje

Mjerenje protoka iz rezervoara

Podešavanje parametara za mjerenje

Prva faza ovog projekta se odnosila na mjerenje kapaciteta izvorišta “Vratlo” sa kojeg se napaja opština Gacko, te dolazne i odlazne količine vode na svim rezervoarima.

Distributivna mreža u gradskom dijelu Gacka organizovana je u dvije zone snabdijevanja: višu zonu koja se snabdijeva iz rezervoara Gacko2 i nižu zonu koja je sanbdijevena iz rezervoara Gacko 1. Pored ova dva rezervoara mjerenja su vršena i u rezervoarima Samobor, Kula i Stepen.

U ovoj fazi mjerenja bilo je potrebno mjeriti protok vode na ulazima u rezervoare i odlaz vode iz rezervoara, kao i pritiske na vodovodnoj mreži. Mjerenja protoka i pritiska su vršena za svako navedeno mjerno mjesto 24 sata u kontinuitetu, zaokružujući mjerne cjeline i obuhvatajući ih tako da se rezultati mogu koristiti za proračun vodnih bilansa i izradu matematičkog modela vodovodnog sistema sa hidrauličkim proračunom snabdijavanja.

Pored toga za ovu fazu radova bilo je potrebno i vršiti mjerenje mobilnim ultrazvučnim mjeračima protoka kod potrošača i to:

– individualno stanovanje gradsko područje,
– individualno stanovanje seosko područje,
– kolektivno stanovanje – zgrade (novije i starije gradnje),
– javne institucije,
– velika privreda,
– mala privreda

Mjerenje protoka je u toku ove faze projekta izvršeno na 38 mjernih mjesta sa šest ultrazvučnih mjerača protoka, te mjerenje pritiska sa digitalnim logerima na 10 mjernih mjesta.

Rad na mjerenju protoka i pritiska, sa pripremom mjernih mjesta je trajao u kontinuitetu jedanaest dana. Za svako mjerno mjesto mjerni ciklus je trajao 24 sata, pri čemu je zadani interval mjerenja za oba parametra mjerenja bio 1 minut.

U izuzetno teškim uslovima je vršeno mjerenje, jer su tokom ovog posla na snazi bile djelimične redukcije na vodovodnom sistemu. Uz razumijevanje poslovodstva KP „Vodovod“ Gacko smo redukcije prilagodili, kako bi smo imali uslove za mjerenje zaokruženih hidrauličkih cjelina.

Za ovu fazu mjerenja imali smo i veliku, nesebičnu pomoć i zaposlenih u KP „Vodovod“ a.d Gacko. Oni su nam pored pomoći pri upoznavanju sa vodovodnom mrežom i funkcionisanjem sistema vodosnabdijevanja, pružili i neophodnu tehničku pomoć.

Uz njihovu pomoć naš NMAqua tim je u potpunosti ispunio sve zahtjeve iz projektnog zadatka.

Tim na terenu

Druga faza projekta u narednom periodu predviđa dodatna mjerenja na vodovodnom sistemu, odnosno cjevovodima na kojima se matematičkim proračunom pokaže postojanje razlike odnosno gubitaka. Takođe će biti potrebno vršiti i ispitivanje i detekciju gubitaka na određenim dijelovima vodovodnog sistema i konačno završna mjerenja nakon svih analiza i smanjenja gubitaka na vodovodnoj mreži opštine Gacko.

Gacko
Fabrika

Lociranje kvara u fabrici u Tesliću

Pregled i kontrola vodovodne mreže

Problem velikog gubitka na vodovodnoj mreži se pojavio u firmi “Eurometal”iz Teslića pri čemu smo kontaktirani da izvršimo pregled mreže i ustanovima mjesto puknuća. Izvršili smo prethodno vizuelni pregled i obilazak kruga fabrike, a s obziorm da nije postojala nikakva katastarska podloga sa ucrtanim položajem cjevovoda, bilo je potrebno isto istražiti. Takođe na osnovu dostupnih informacije koje su bile nepotpune bilo je potrebno sagledati i izvršiti provjeru za sve objekte, jer je od prvobitnog stanja fabričkog kruga izvršena podjela na dva odvojena privredna subjekta, sa samostalnim priključcima na vodovodnu mrežu.

Nakon izvršenih priprema i procjene obima posla, vršeno je trasiranje cjevovoda sa provjerom krakova napajanja za poslovne objekte, odnosno proizvodne hale. Odredivši položaj cjevovoda izvršen je pregled unutrašnje sanitarne i hidrantske instalacije. Takođe je pregledan vanjski prsten hidrantske mreže oko objekata u krugu fabrike, a preslušavanjem mreže uočena je približna dionica na spoljnom hidrantskom dijelu, gdje je postojala sumnja na kvar.

Fabrika
detekcija
Popravak kvara

Ispitivanje i lociranje kvara

Korelacijom je smanjeno područje na kojem se na osnovu rezultata mjerenja i ispitivanja nalazio kvar. Detaljnijom detekcijom uočen je šum na vodovodnoj mreži veoma slabog inteziteta, zbog same konfiguracije terena i tla koje je šljunkovito i koje apsorbuje zvukove, kao i materijala PVC cijevi na kojem se kvar desio. Nakon što je kvar lociran izvršeno je otkopavanje cjevovoda i otklanjanje kvara.

Prosječna potrošnja ovog privrednog subjekta po rezultatima očitanja vodomjera u periodu prije nego što se desio kvar je iznosila oko 4,6 m3. Pojavom kvara, a na osnovu očitanja vodomjera potrošnja je mnogostruko povećana i na dnevnom nivou za 24 sata je iznosila oko 83,3 m3.

Popravkom kvara dnevna potrošnja se vratila na normalni nivo od oko 3,5 m3.

Kvar
Lopare

Ispitivanje gubitaka vode u distributivnoj mreži Lopare

MJERENJE NA VODOVODNOJ MREŽI

Opština Lopare zajedno sa JKP „Vodovod“ d.o.o. Lopare je pripremila Program radova za sanaciju gubitaka vode u vodovodnom sistemu Lopare. Osnovni cilj navedenog Programa radova je definisanje gubitaka, tj, nekontrolisanog isticanja iz vodovodne mreže, koji će se otklanjati kroz druge aktivnosti. Nakon što su prethodno izvršene pripremne radnje u smislu prikupljanja tehničkih podataka o vodovodnom sistemu i podataka o potrošačima, te pripreme katastarskih podloga, krenuli smo u realizaciju mjerenja i bilansiranja količina vode na sistemu. Vršeno je mjerenje protoka na osam mjernih mjesta u trajanju 24 sata.

Mjerenje protoka
Korelator Fuji

Mjerenje pritiska na cijelom vodovodnom sistemu smo vršili na devet mjernih mjesta, obuhvaćajući najniže i najviše kote. Pored navedenih radova tokom mjerenja vršena je i manipulacija sektorskim zatvaračima u cilju bilansiranja količine vode na određenim dijelovima sistema. Logeri šumova su raspoređeni na 18 lokacija, a nakon analize svih rezultata izvršena je kontrola i ispitivanje određenih dijelova vodovodne mreže, te locirani kvarovi.

Takođe izvršena je praktična obuka za rad sa korelatorom marke „Fuji“ na terenu tokom istraživanja kvarova na dijelovima vodovodne mreže. Sumirani su svi rezultati, te je nakon analize urađen izvještaj o mjerenju i ispitivanju gubitaka u distributivnoj mreži Lopare sa prijedlogom investitoru da realizaciju sanacije gubitaka u vodovodnom sistemu Lopare podjeli na kratkoročne, srednjoročne i dugoročne aktivnosti, a koje su i navedene u izvještaju.  

UKC RS Banja Luka

Mjerenja na vrelovodu UKC RS

Na osnovu Ugovora između investitora “VAMED Standortentwicklung und Engineering GmbH” Wien Österreich, i izvođača radova “NMAqua” s.p. Banja Luka, dana izvršena su mjerenja na vrelovodu Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske u Banja Luci.

 Prema zahtjevu investitora za potrebe Projekta “TEB Banja Luka” , izvršili smo mjerenje protoka i temperature na vrelovodnim cijevima u toplinskoj podstanici u Tehničkom bloku UKC Banja Luka. Mjerenje je bilo potrebno vršiti u kontinuitetu 21 dan tokom čitavih 24 sata.

Installation of probes

Mjerenjem protoka i temperature, kao i količine isporučene toplotne energije su obuhvaćena tri para potisno-povratnih vrelovoda, odnosno šest cijevi, a koji toplinskom energijom opslužuju bolnički odjel “Zarazno”, odjel “Ginekologija” i odjel “Centralni medicinski blok” (CMB).

Setup Flowmeter AQF 2000

Nakon pripremnih radova i obezbijeđenih izvora napajanja električne energije, izvršena je priprema vrelovoda čišćenjem na mjestu postavljanja sondi za mjerenje protoka, kao i sondi za mjerenje temperature. Postavljene su metalne obujmice i učvršćene sonde, te izvršeno spajanje na ultrazvučne mjerače protoka i temperature. Prilikom ovih mjerenja korišteno je šest ultrazvučnih (UZ) mjerača AQF 2000. Tri UZ mjerača su korištena za mjerenje protoka, dok su tri mjerača korištena za mjerenje temperature i to na taj način da je svaki mjerač sa dvije sonde mjerio temperaturu na potisnom i povratnom vrelovodu za određeni odjel. 

Mjerenje protoka je, na osnovu preporuke proizvođača mjernih instrumenata i ranijih iskustava u mjerenju, vršeno na povratnom vrelovodu. Razlog je taj što je na povratnom vrelovodu postignut ravnomjeran tok fluida u cijevi, odnosno laminarno mirno strujanje, jednolično i bez turbulencija u paralelnim slojevima, bez miješanja među njima, za razliku od potisnog vrelovoda, gdje su strujanja turbulentna, a brzine daleko veće i promjenjive zbog neposredne blizine pumpi. Takođe u blizini pumpi se događa određeni postotak kavitacije tečnosti,  tj. dolazi do pojave diskontinuiteta ili „šupljina“ (mjehura pare u vodi) u struji tekućine, koji negativno utiču na preciznost mjerenja.

Transducers heat Pipe
Installation of Mmeters

Nakon završenih mjerenja urađen je Elaborat o mjerenju temperature, protoka i količine isporučene toplotne energije, koji je u elektronskom i štampanom primjeru proslijeđen Investitoru.